De gevangenis is een dorp

In Haren bij Brussel rijst een gevangenis voor bijna 1190 gevangenen op uit het landschap. Een complete breuk met het verleden, want ze gelijkt in de verste verte niet op de gevangenissen die we gewoon zijn te zien, de stervormige gebouwen met een centrale hal. Wel een complex met verschillende gebouwen met verschillende functies voor verschillende bewoners. Er komen diverse arresthuizen, een mannengevangenis, een gesloten en open afdeling voor vrouwen, een observatie afdeling , een hospitalisatie en psychiatrisch centrum en kantoren voor de administratie. Deze nieuwe gevangenis zal die van Sint-Gillis, Vorst en Berkendael vervangen.

Het gevangenisdorp kadert in het masterplan ‘Detentie en internering in humane omstandigheden’. De overheid wil met kleinere gebouwen en eenheden van ongeveer 30 personen de levenskwaliteit voor zowel de gevangenen als het gevangenispersoneel verbeteren.
“Een gesloten dorp dat zijn dorpelingen weer op het rechte pad moet brengen”

Voor dit megaproject hebben we afspraak met de aannemer en zijn contactpersoon in onze groep. Gilles Geenen is design manage en stakeholder manager bij Denys, partner in de THV Cafasso Construction (Denys NV & FCC Construction).

Ina Jans is hoofd van het tekenbureau voor de massieve prefab bij Prefaco.

Deze gevangenis is één van de grootste bouwprojecten van de laatste jaren in België?
Ina Jans: Dat mag je wel zeggen. Prefaco werkt hier aan 6 arrestgebouwen, de open vrouwenafdeling, het backoffice én de observatie afdeling. Het is een gigantisch project.

Onze collega’s van d-Concrete! nemen dan ook nog eens het logistieke gebouw voor hun rekening. Wat we hier realiseren is geen gevangenis, maar een heel gevangenisdorp.

Uitdagend… maar niet simpel?
Ina Jans: Zeker. Met een gemiddelde van 35 m³/dag hebben we tot op heden al ca. 5700 m³ geprefabriceerde betonelementen geproduceerd. We moesten dan zo snel mogelijk tot het gewenste volume zien te komen in de fabriek. We hebben ons daarom in engineering eerst gefocust op de typische, meer repetitieve elementen, die met “relatief weinig inspanning” op het tekenbureau toch volume-output gaf naar de fabriek. Dit ging dan voornamelijk over de dubbelzijdige gladde celscheidingswanden en gangelementen (één zijde glad bekist, één zijde gepolierd).

Ondertussen kon er in onze tekenafdeling hard verder gewerkt worden aan het ontwikkelen van de 3D-modellen voor de prefab panelen van de volledige gebouwen. Op basis van diverse ifc-bestanden, die we van de aannemer, de studiebureaus en de techniekers (HVAC, electro en sanitair) ontvingen, werden de in te storten technieken ingetekend.
Hiervoor was nauw overleg met aannemer en studiebureaus nodig. Instortvoorzieningen mochten uiteraard niet samenvallen met voegen tussen elementen, en het geheel moest uiteraard in nauw overleg met het studiebureaus stabiliteit-technisch in orde zijn.

Na een lastige opstartfase, kende iedereen gaandeweg mekaars prioriteiten en wensen ingeval van knelpunten en konden we samen alles in goede banen leiden.

Een lastige start. En hoe snel gaat het nu?
Ina Jans: We zitten zowel qua productie als design op het goede tempo: één volledige verdieping per week (gemiddeld dus 120 elementen per week)

Gaat het op tijd lukken?
Ina Jans: We hebben een sterk team met ervaren tekenaars. De communicatie tussen de verschillende betrokken partners van dit project is cruciaal. Deze trein moet nl. blijven rijden, dus moet de informatie ook vlot heen en weer blijven stromen.

Als één wagonnetje hapert, kan alles ontsporen. Maar het lukt dus prima. De samenwerking met de aannemer is grandioos. Ook het stabiliteitsbureau verdient complimenten – ook zij moeten telkens tijdig hun wapeningsopgaves bezorgen en de nodige controles doen. Ik heb in mijn carrière nog maar zelden meegemaakt dat we van alle partijen zo snel feedback krijgen.

We hebben het tot nu enkel gehad over het tekenwerk en de strakke planning. Maar we mogen niet vergeten dat in onze fabrieken ook bergen werk werden verzet. Op het tekenbureau mogen we veel tekenen en plannen; het zijn nog altijd onze medewerkers
in de fabrieken die het moeten uitvoeren!

CRH Structural Concrete Belgium is hier in de prijzen gevallen!

Gilles Geenen: We werken met verschillende partners binnen de groep. Prefaco levert een groot deel van muren en wanden en alle breedplaten (predallen) en dubbele wanden (premuren). d-Concrete! is mede verantwoordelijk voor de uitvoering van de ruwbouw van het logistieke gebouw. Hier komen alle werkplaatsen, de grootkeuken, de wasserij en al het andere dat tot de logistiek behoort. We hebben ook nog dubbele TT-liggers besteld bij Ergon.

Dan is het maar te hopen dat het klikt.
Gilles Geenen: We hebben hier een zeer complexe werf, geloof me. Ik sta zelf rechtstreeks in contact met het team van Prefaco in Houthalen voor de prefab elementen. Het was geen gemakkelijke start. Dit is een zeer groot DBFM project (Design, Build, Finance & Maintain). Het basis idee van het ontwerp komt van ons team en we staan uiteraard zelf in voor het volledige concept- en uitvoeringsontwerp en moeten we dus zeker zijn van ons stuk. Toen we in oktober 2018 gestart zijn met de grondwerken was het ontwerp nog niet helemaal klaar, maar als je bouwt met prefabbeton moet alles op voorhand gekend zijn.
Lastig, maar niet onoverkomelijk. We zijn begonnen met het uittekenen van de type-elementen, die overal hetzelfde zijn. Dit zijn de celscheidingswanden, de gangwanden en de elementen die rond de kokers geplaatst worden. Op het volledige project is dan ook een BIM filosofie van toepassing en daarom zijn alle gebouwen in 3D gemodelleerd. Gebruik makend van de modellen kan het tekenbureau van Prefaco de instortdelen intekenen en wapenen in 3D. De stuktekeningen worden na controle goedgekeurd en keren terug naar Prefaco voor productie.
Dat loopt allemaal gesmeerd. Ik ben zeer tevreden over de samenwerking met het team in Houthalen voor de prefab elementen en de teams in Wieze voor de breedplaten en dubbele wanden. Hun kennis en reactiviteit is van grote waarde voor ons en voor het goeie verloop van deze werf. Het loont dat we met CRH Structural Concrete Belgium in zee zijn gegaan.

Er gingen nogal wat palen in de grond.
Gilles Geenen: In totaal goed voor meer dan 50 km. We moesten wel om alles gefundeerd te krijgen. Het gevangeniscomplex wordt op vrij slechte ondergrond gebouwd. We zitten hier in het Woluwedal. Dat is altijd moeras geweest. Bovendien werd er op de hoger gelegen delen van het perceel een historisch stort aangetroffen tijdens de uitvoering van de grondwerken.

De totale hoeveelheid prefab beton voor dit project bedraagt bijna 25 000 m³. Hoe krijg je dat gecoördineerd?
Gilles Geenen: Ja, het vergt veel tijd en energie om alle partners op één lijn te krijgen en tijdig feedback te ontvangen, zodat productie kan opstarten en vlot verloopt. Maar het resultaat is de verdienste van het volledige team, al blijft de coördinatie van alle partners een grote uitdaging. Maar alle partijen hebben hetzelfde doel en doen daar hun uiterste best voor. Ons BIMteam controleert continu modellen. Zo worden de modellen veelvuldig gecheckt voordat ze verstuurd worden naar onze partners en ook de terugkerende modellen worden uitgebreid gecontroleerd voor de productie effectief start. Er kruipt heel wat tijd in, maar het is van essentieel belang om het nazicht van de stuktekeningen te versnellen en om de foutenmarge te beperken.
En het resultaat kan tellen, op een paar uitzonderingen na past de puzzel van prefab elementen op de werf perfect.

Uitvoeringstermijn?
Gilles Geenen: We hebben het contract ontvangen in juli 2018 en de datum van ter beschikkingstelling is 18 maart 2022. We trachten de werken op schema te houden, maar enkele onverwachte gebeurtenissen zorgen wel voor grote druk op de planning.